جایی که تکنولوژی چهره عزیزان تان را بر علیه شما به کار میگیرد
در دنیایی که فناوری به سرعت در حال پیشرفت است، مجرمان نیز از این قافله عقب نمانده و همواره به دنبال روشهای جدیدی برای فریب و سوءاستفاده از اعتماد قربانیان خود هستند. در این میان، ظهور هوش مصنوعی و به طور خاص، فناوری "دیپ فیک" (Deepfake) نگرانیهای تازهای را به وجود آورده است. دیپ فیک تکنولوژیای است که با استفاده از هوش مصنوعی، قادر است صدا و تصویر افراد را به صورت کاملا واقعی و باورپذیر جعل کند.
کابوس چهرههای آشنای قلابی
این فناوری در گذشته بیشتر برای سرگرمی و شوخی به کار میرفت، اما متاسفانه مجرمان سایبری نیز پتانسیل بالای آن را برای کلاهبرداری درک کردهاند. در این مقاله قصد داریم به شیوهای جدید از کلاهبرداری با دیپ فیک بپردازیم که میتواند عواطف و احساسات ما را به بازی گرفته و به سادگی، حلقهی عزیزان و نزدیکانمان را هدف قرار دهد. تصور کنید در حال چک کردن پیامهای خود هستید که ناگهان با ویدیویی از یکی از اعضای خانواده یا دوستان صمیمیتان مواجه میشوید. در این ویدیو، فرد با چهرهای پریشان و صدایی لرزان، از شرایط اضطراری برای شما تعریف میکند. شاید بگوید که در سفر گرفتار شده و برای بازگشت به خانه به پول نیاز دارد، یا شاید ادعا کند که به دلیل یک مشکل حقوقی نیازمند پرداخت فوری وجه است.فناوری دیپ فیک به گونهای ماهرانه صدا و تصویر فرد مورد نظر شما را بازسازی میکند که تشخیص جعلی بودن آن در نگاه اول بسیار دشوار است. به خصوص اگر فرد در ویدیو مضطرب و پریشان به نظر برسد، عواطف شما به سادگی بر منطقتان غلبه کرده و به اصطلاح، زمین زیر پایتان سست میشود.اینجاست که کلاهبرداران با سوءاستفاده از احساس مسئولیت و نگرانیای که نسبت به فرد داخل ویدیو دارید، شما را تحت فشار قرار میدهند تا هرچه سریعتر و بدون اتلاف وقت، برایشان پول ارسال کنید.
چرا این نوع کلاهبرداری خطرناک است؟
دیپ فیک به این دلیل خطرناک است که مستقیماً بر احساسات و عواطف ما تأثیر میگذارد. مجرمین با جعل چهره و صدای یکی از عزیزانمان، به راحتی حس اعتماد و دلسوزی ما را برمیانگیزند. در این شرایط، قربانی به جای اینکه با عقل و منطق به قضیه نگاه کند، تحت تأثیر احساسات و نگرانی برای فرد داخل ویدیو، تصمیم به فرستادن پول میگیرد.این کلاهبرداری همچنین میتواند باعث ایجاد شکاف و سوءتفاهم در روابط ما با عزیزانمان شود. فرض کنید فردی قربانی این نوع کلاهبرداری شود و برای دوست یا یکی از اعضای خانوادهاش پول ارسال کند. بعد از مدتی که با فرد مورد نظر تماس میگیرد تا جویای احوال او شود، متوجه میشود که اصلاً چنین مشکلی وجود نداشته و او هیچ ویدیویی برایتان نفرستاده است. در این صورت، قربانی علاوه بر ضرر مالی، ممکن است با شک و تردید نسبت به فردی که برایش پول فرستاده هم مواجه شود.
چگونه گول دیپ فیکهای فریبکار را نخوریم؟
با وجود اینکه دیپ فیکها روز به روز در حال پیشرفت هستند، اما راهکارهایی وجود دارد که به شما کمک میکند تا در دام این کلاهبرداریها نیفتید:
- با کمی شک و تردید شروع کنید: هر زمان ویدیویی از یکی از عزیزان خود دریافت کردید که از شما درخواست پول دارد، به سرعت و بدون فکر واکنش نشان ندهید. کمی تامل کنید و با خودتان فکر کنید که آیا این درخواست منطقی به نظر میرسد؟ آیا پیش از این در مورد چنین مشکلی با شما صحبت کرده بوده است؟
- تماس بگیرید و تایید کنید: بهترین راه برای اینکه بفهمید ویدیوی ارسالی واقعی است یا خیر، تماس مستقیم با فردی است که در آن حضور دارد. با او تماس تلفنی یا تصویری برقرار کنید و جویای احوالش شوید. اگر فرد مورد نظر در دسترس نبود، با فرد دیگری از اعضای خانواده یا دوستان مشترکتان تماس بگیرید تا از صحت و سقم ماجرا مطلع شوید.
- به جزئیات دقت کنید: با دقت به جزئیات ویدیو مانند کیفیت صدا و تصویر، نورپردازی، پسزمینه و حرکات بدن فرد، نگاهی دقیق بیندازید. گاهی اوقات ممکن است مواردی غیرعادی مثل ناهماهنگی لبها با کلام، کیفیت پایین ویدیو یا حرکات غیرطبیعی در چهره فرد، نشانههایی از جعلی بودن ویدیو باشند.
- اطلاعات شخصی خود را به اشتراک نگذارید: هرگز اطلاعات شخصی و بانکی خود را از طریق پیامهای ناشناس یا ایمیلهایی که از طرف افراد ناشناس ارسال شدهاند، در اختیار کسی قرار ندهید. مجرمین سایبری ممکن است با دسترسی به اطلاعات شخصی شما، سناریوهای کلاهبرداری پیچیدهتری را برایتان طراحی کنند.
- در مورد دیپ فیک با عزیزان خود صحبت کنید: آگاهی و سواد رسانهای، بهترین سلاح در برابر کلاهبرداریهای سایبری است. با اعضای خانواده و دوستان خود در مورد فناوری دیپ فیک و خطرات آن صحبت کنید. به آنها توضیح دهید که در صورت دریافت چنین ویدیوهایی، چگونه باید با احتیاط عمل کنند و هرگز بدون تایید صحت و سقم موضوع، اقدام به فرستادن پول نکنند.
- به منابع معتبر خبری مراجعه کنید: برای اینکه در مورد آخرین تکنولوژیهای مرتبط با دیپ فیک و روشهای مقابله با آن به روز باشید، اخبار و مقالات منتشر شده در وبسایتهای معتبر و خبرگزاریهای رسمی را دنبال کنید.
- فراموش نکنید که گزارش دهید: اگر متوجه شدید که قربانی یک کلاهبرداری با دیپ فیک شدهاید، حتماً آن را به مراجع ذیصلاح و پلیس سایبری گزارش دهید. با گزارش دادن این موارد به مقامات مربوطه، به آنها در شناسایی و دستگیری مجرمین سایبری کمک خواهید کرد.
نگاهی به آینده
فناوری دیپ فیک در حال پیشرفت است و به طور حتم در آینده با نمونههای پیچیدهتر و باورپذیرتری از آن مواجه خواهیم شد. با این حال، همانطور که گفتیم، با کمی احتیاط و آگاهی، میتوانیم خود را در برابر این کلاهبرداریها ایمن کنیم. فراموش نکنید که در دنیای مجازی، همواره با کمی تردید و احتیاط رفتار کنید و هرگز اجازه ندهید که احساسات بر منطقتان غلبه کند. به خاطر داشته باشید که با کمی صبر و بررسی بیشتر، میتوانید از گرفتار شدن در دام فریبکاران و حفظ امنیت و داراییهای خود اطمینان حاصل کنید.
امیدواریم با مطالعهی این مقاله و، دیدگاهی روشنتر نسبت به کلاهبرداری با دیپ فیک و راههای مقابله با آن پیدا کرده باشید. با به اشتراک گذاشتن این اطلاعات با دوستان و آشنایان خود، میتوانید به ارتقای سواد رسانهای جامعه و مقابله با این نوع جرایم سایبری کمک کنید.